معلومات عن جلال الدین محمد اکبر | هندیCelaleddin Muhammed Ekber | Hint 2014

تولد 15 اکتبر 1542، قلعه راجپوت،پادشاه گورکانیان. او در جریان ۴۹ سال سلطنتش قلمروی سلسله پادشاهان مغول یا گورکانی هند را به اندازه‌ای گسترش داد که در هنگام مرگ، قدرتمندترین و وسیعترین پادشاهی که شبه جزیره هند هرگز در طول تاریخش ندیده بود را از خود برجا گذاشت.

تاريخ تولد، محل تولد، هنگام تولد:

در 15 اکتبر سال 1542 در قلعه راجپوت از «عمرکوت» در سند (در پاکستان امروزی) به دنیا آمد.

پدر: همایون
مادر: حمیده بانو بیگم
برادر: -
خواهر:-
همسر: ملکه جودا
فرزند: جهانگیرشاه

شهرت ، كنيه و لقب:

شهرت در هندوستان: مغول اعظم یا اکبر
لقب کامل : السلطان العظم خاقان المکرم امام عادل سلطان الاسلام کافت الانام امیرالمؤمنین خلیفه المتعالی ابوالفتح جلال الدین محمد اکبر صاحب الزمان پادشاه غازی ظل الله

مشخصات فردی:

پادشاهی خیرخواه، شجاع و خردمند بود و از وی در کنار آشوکا یکی از تأثیرگذارترین پادشاهان در تاریخ هند و بزرگترین پادشاه آن سرزمین یاد کرده‌اند.
در قلمروی پهناور خود عدالت را برقرار کرد و با تمام اتباع خود اعم از مسلمان و هندو عادلانه رفتار می کرد.

دوران زندگي:

مادرش ایرانی بود و زمانی با همایون ؛ دومین پادشاه گورکانی ازدواج کرد که وی به ایران و دربار صفوی پناه آورده بود.

پادشاهی

اکبر سالهای کودکی را در پناه ایرانیان گذراند. در سیزده سالگی پس از فوت ناگهانی پدر در روز ۲۷ ژانویه سال ۱۵۵۶ بر تخت سلطنت پنجاب نشست و نزدیک به نیم قرن بر بخش بزرگی از شبه قاره هند فرمانروایی کرد. ارتباط او با فرهنگ ایرانی همواره پابرجا بود.
در سال‌های اول حکومتش با مشورت استادش بایرام خان ترکمن، امور کشور را اداره می‌کرد، اما از سن ۱۹ سالگی به تنهایی زمام امور را در دست گرفت.

خدمات

در همان سال اول، به هرج و مرجی که در قلمروی پادشاهی پنجاب حکمفرما بود، پایان داد. سپس به سرزمین پادشاهان راجپوت نماد هندوئیسم حمله کرد که به قلعه‌های غیرقابل نفوذ خود پناه برده بودند.

ازدواج

این پادشاه مسلمان در سال ۱۵۶۲ میلادی با یک شاهزاده خانم راجپوت ازدواج کرد تا پیوند میان ادیان اسلام و هندو را تحکیم کند. اکبر و همسرش ملکه جودا بعد از سالها بی‌فرزندی با خواهش به درگاه خداوند و درگاه صوفی پرآوازهٔ آن زمان شیخ سلیم چستی (۱۴۱۸ - ۱۵۷۲ میلادی)، در سال ۱۵۶۹ میلادی صاحب پسری شدند و او را سلیم (نورالدین محمد) نام نهادند که بعدها علیه پدر شورید، اما فقط پس از درگذشت وی با نام جهانگیرشاه وارث حکومت شد.

تصرف قلعه ی راجپوت

در سال ۱۵۶۸ میلادی پس از یک محاصره طولانی مدت مدافعان قلعه راجپوت شیتور خودکشی کرده و اکبرشاه قلعه را تصرف کرد. اما علیرغم این شکست راجپوت‌ها به مخالفت با اکبرشاه ادامه دادند.

عدالت

در حالی که در این دوره، جنگ‌های مذهبی میان کاتولیک‌ها و پروتستان در اروپای غربی بیداد می‌کرد و در سایر حکومت‌های اسلامی مانند امپراتوری صفوی و یا امپراتوری عثمانی تعصب مذهبی در اوج بود، او در قلمروی پهناور خود عدالت را برقرار کرده و با تمام اتباع خود اعم از مسلمان و هندو عادلانه رفتار می‌کرد.

پایتخت

اکبر به جای دهلی،شهر اگرآ را به عنوان پایتخت برگزید و در آبادنی این شهر بسیار موثر بود.

گسترش قلمروی پادشاهی

در طول سلطنتش قلمروی کوچک پادشاهی سلسله مغولان یا گورکانیان پنجاب که توسط پدربزرگش بابر شاه تاسیس شده بود، را از گجرات تا بنگال گسترش داد. او در جریان ۴۹ سال سلطنتش قلمروی سلسله پادشاهان مغول یا گورکانی هند را به اندازه‌ای گسترش داد که در هنگام مرگ، قدرتمندترین و وسیعترین پادشاهی که شبه جزیره هند هرگز در طول تاریخش ندیده بود را از خود برجا گذاشت. اکبرشاه که از وی به عنوان بزرگترین پادشاه تاریخ هند نام برده می‌شود، گستره حکومتش در هنگام مرگ از شهر قندهار در مغرب تا شهر داکا در بنگال شرقی در مشرق و از سرینگر (کشمیر) در شمال تا سرحد شهر احمدنگر در جنوب امتداد داشت.

ادبیات و هنر

او مردی دانشمند و هنرمند بود و از او به عنوان معمار، صنعتگر، اسلحه‌ ساز، مهندس، مخترع و تربیت کننده حیوانات یاد کرده‌اند. در زمان وی، ادبیات و هنر به اوج شکوفایی رسیده بود.

آثار ادبی پادشاه

همچنین به گردآوری و تالیف آثار ادبی همت گمارد که مهمترین آن‌ها اکبر نامه است که زندگینامه خود اوست و توسط وزیرش ابوالفضل علامی به زبان فارسی که زبان درباری گورکانیان هند بود نوشته شده است. ابوالفضل که یکی از ناواراتان یا «نه جواهر» دربار خوانده می‌شد کتاب دیگری نیز به دستور اکبر تالیف کرد که به آیین اکبری مشهور است.

پادشاه شاعر

اکبر با آنکه به اندازهٔ پدر از دانش‌هاى زمان آگاه نبود، شعر فارسى را از او بهتر مى‌سرود. دربارهٔ او گفته‌اند که روز آدينهٔ آغاز ماه جمادى‌الاولى سال ۹۸۷ در فتح پورسيگرى بر منبر رفت و ابیات زير را که خود سروده بود به‌ جاى خطبه خواند:
خداوندى که ما را خسروى داد/دل دانا و بازوى قوى داد
به عدل و داد ما را رهنمون کرد/به‌ جز عدل از خيال ما برون کرد
بود وصفش ز فهم و عقل برتر/تعالى شأنه‌ الله‌ اکبر

بزرگداشت سخنوران پارسی توسط پادشاه اکبر

والاترين فضيلت اکبر در نظر پارسى‌گويان همانا تشويق و ترغيب سخنوران پارسى و بزرگداشت آنان و نواختنشان به مال و نعمت بسيار بود و همين کار ستودهٔ او بود که مايهٔ جلب پارسى‌گويان ايران و هند به درگاه وى و نيز انگيزه‌اى بزرگ در تحريض صاحب طبعان روزگار به وقف کردن عمر در راه شعر و ادب پارسى و آموختن آنها گشت.شمارهٔ شاعرانى که در دربار جلال‌الدين اکبر به ‌سر مى‌برده و يا بدان انتساب داشته و از دور و نزديک او را مدح مى‌گفته‌اند بسيار است. از آن جمله: ملک‌الشعرا فيضى، خواجه حسين ثنائى مشهدى، غزالى مشهدى، عرفى شيرازى ،نظيرى نيشابورى ، حزنى اصفهانى ، قاسم کاهى ،ميلى هروى ،جعفر بيک قزوينى ، خواجه حسين مروى، حياتى گيلانى، شکيبى اصفهانى و ده‌ها تن ديگر.گذشته از اينان گروهى از شاعران معروف در دربار اکبر مى‌زيسته و يا وابسته به آن بوده‌اند مانند: بايزيد هروى، درويش بهرام سقاى ماوراءالنّهرى، حرفى کشميرى ،صبوحى جغتائى، مشفقى بخارى، فکرى مشهدى،صبوحى کابلى، نويدى نيشابورى ، روغنى ،سهمى بخارى، شيخ حسين صوفى، چشتى، فارغى کابلى، هاشم قصّه ‌خوان متخلص به محترم و جز آنان.

دین الهی

او اهل تساهل بود و طی فرمانروایی طولانی و با اقتدار خود، سهم عمده‌ای در ایجاد آرامش در شبه قاره هند و شکوفایی امپراتوری گورکانیان به عهده داشت. اکبر سعی به توافق رساندن بین ادیان مختلف رایج در هند کرد. او همچنین دین جدیدی به نام دین الهی ابداع کرد که آمیزه‌ای از ادیان هندویسم، اسلام،سیک، مسیحیت، کارواکا و حتی زرتشتی به شمار می‌رفت. دوران فرمانروایی او و فرزندانش، تنها حکومت اسلامی ثبت شده در تاریخ است که بدون فشار خارجی، اتباع غیر مسلمان حقوقی برابر با مسلمانان داشتند. اکبر شاه تحت تأثیر شیخ مبارک و فرزندش ابوالفضل علامی قرار گرفت و بنیان این دین یا فرقه جدید را بنیان گذاشت. دین الهی نفس پرستی، شهوت، اختلاس، نیرنگ، افترا، ستم، ارعاب و غرور را نهی می‌کرد. کشتن حیوانات را عملی قبیح می‌شمرد و آزادگی، بردباری، پرهیز و اجتناب از دلبستگی شدید به مادیات، تقوا، ایثار، دوراندیشی، نجابت و ملاطفت را از اصول کار خود قرار داده بود. این فرقه نوزده عضو داشت که یکی از آنها هندو بود. دین الهی روشی تلفیقی از آیین‌های موجود زمان بود. در حقیقت این روش به نص آسمانی اعتقاد نداشت و بیشتر یک سرگرمی روحی- فکری بشمار می‌رفت. در طی گذشت زمان نیز از یادها رفت و حتی خود اکبر نیز آن را فراموش کرد. این دین در واقع بیشتر همانند یک عقیده شخصی عمل کرد و کمی پس از درگذشت اکبر و همسرش به کلی محو شد.

قلعه شاهی لاهور

قلعه شاهی لاهور به دستور "اکبر شاه"، سومین پادشاه از دودمان "گورکانیان" یا امپراتوری مغول هند در سال 1566 میلادی بازسازی شد. قسمت‌های مشهور قلعه لاهور عبارتند از "دیوان خاص"، "موتی مسجد"، "شش محل" و "تماشاگه نولخه". قلعه شاهی لاهور در سال 1846 میلادی به دست انگلیس‌ها افتاد و تا زمان خروج آنان در حقیقت‏ محل فرمانروایی انگلیسی‌ها بود و بنابراین می‌توان گفت که این مکان در حدود 828 سال مرکز حکومت‏ پادشاهان و دولت‏‌های مختلف بوده است. کاخ آیینه(شش محل) و دیوان عام و خاص این مکان از مشهورترین بخش‌های این بنای تاریخی به شمار می‌روند. قلعه لاهور معروف به قلعه شاهی (شاهی قلعه) از اعجوبه‌های بناهای تاریخ عالم است که دارای 427 متر طول و 340 متر عرض بوده و در مجموع دارای 145180 مترمربع مساحت‌ می‌باشد. قلعه لاهور به احتمال زیاد در سال 1025 میلادی ساخته شده و در طول تاریخ بارها ویران و پس از چندی بازسازی و یا دوباره‌سازی شده است.

تاريخ فوت، محل فوت، هنگام فوت، محل دفن:

در ۱۶ اکتبر سال ۱۶۰۵ در پایتختش آگرا درگذشت. مقبره اش در نزدیکی پایتختش در محلی بنام سیکاندرا (Sikandra) واقع است، این بنا با ماسه سنگ قرمز ساخته شده و با مرمر جواهر نشان شده است.

نقل قول و خاطرات:

ابیاتی از وی

دوشينه به کوى مى‌فروشان/ پيمانهٔ مى به زر خريدم

اکنون ز خمار سرگرانم/زر دادم و دردسر خريدم

از بار گنه خميده پشتم چه کنم/ نى راه به مسجد نه کنشتم چه کنم